Những kẻ thấy xa

Đã không bỏ được lòng tà ất tai họa phải đến.

Tề Tương Công có hai người con người lớn là Công Tử Củ, người nhỏ là công tử Tiểu Bạch. Hai vị công tử tuy không phải con giòng đích, nhưng Tề Tương Công thấy đã không lớn cần phải tìm thầy dạy dỗ. Do đó Bảo Thúc Nha và Quản Di Ngô được chọn vào làm sư phó.

Quản Di Ngô nói với Bảo Thúc Nha:

- Tề hầu có hai người con, tuy là giòng thứ nhưng không có giòng chính thì giòng thứ sau nầy cũng được nối ngôi. Bây giờ chúng ta lãnh mỗi đứa một người mà dạy dỗ, sau nầy nếu người nào được nối ngôi thì chúng ta tiến cử lẫn nhau để được trọng dụng.

Bảo Thúc Nha khen phải. Hai người vào triều yết kiến Tề Tương Công. Bảo Thúc Nha lãnh công tử Tiểu Bạch, còn Quản Di Ngô lãnh công tử Củ, có Thiệu Hốt giúp đỡ.

Thời gian sau, Tề Tương Công ham mê săn bắn, thường bỏ triều chính, ra nơi đất Chước tư tình với nàng Văn Khương.

Thúc Nha thấy vậy tỏ ý với công tử Tiểu Bạch:

- Chúa công dâm loạn, dân tình không phục, tôi e trong nước sanh biến chẳng lâu. Công tử nên tỏ lời khuyên can.

Tiểu Bạch y lời. Một hôm vào tâu với Tề Tương Công:

- Phụ thân đi săn bắn nơi đất Chước, thiên hạ dị nghị rất nhiều, xin phụ thân tị hiềm đừng đến đó nữa.

Tề Tương Công nổi giận xách giày liệng Tiểu Bạch, hét:

- Mày là con nít biết gì đến chuyện của ta mà nói.

Tiểu Bạch thất kinh chạy về nói lại với Bảo Thúc Nha.

Thúc Nha buồn bã nói:

- Đã không bỏ được lòng tà ắt tai họa phải đến. Vậy công tử cùng tôi sang nước khác lánh nạn, ngày sau sẽ tính.

Tiểu Bạch hỏi:

- Bây giờ phải qua nước nào?

Thúc Nha nói:

- Nước lớn thường cậy thần cậy thế, tánh tình hay thay đổi bất thường, còn nước nhỏ thì thủ phân, ít sanh chuyện lôi thôi. Vậy ta nên sang nước Cử, gần gũi nước Tề, sau nầy có trở về cũng tiện.

Tiểu Bạch thuận tình, hai người trốn qua nước Cử.

Cách đó không lâu, Tề Tương Công bị giết, Công Tôn Vô Tri lên nối ngôi, và sai người đến triệu Quản Di Ngô vào triều giúp việc.

Quản Di Ngô nói:

- Bọn ấy gươm đã kề cổ mà không biết còn muốn lôi kéo đến kẻ khác sao?

Nói rồi cùng Thiệu Hốt phò công tử Củ chạy sang nước Lỗ.

Nước Lỗ vốn là bên ngoại của công tử Củ nên công tử Củ được Lỗ Trang Công trọng đãi, cho ở nơi đất Sinh Đậu.

Chỉ một thời gian sau, Vô Tri bị quần thần không phục lập kế giết đi, làm cho nước Tề rối loạn không có vua.

Nhận xét:

Những người có chí lớn thường thấy được những việc xa, còn kẻ bất trí chỉ thấy được những việc trước mắt thôi.

Trong lúc Tề Tương Công đang mạnh mẽ, chỉ vì dâm loạn, ác tâm mà Bảo Thúc Nha đoán biết nước Tề không thể nào tránh được nguy cơ, vội phò công tử Tiểu Bạch trốn đi.

Sau ngày Tề Tương Công bị giết, Công Tôn Vô Tri lên đoạt ngôi, mời Quản Di Ngô ra giúp việc nước.

Quản Di Ngô đã không giúp mà còn cùng Thiệu Hốt dẫn công tử Củ và trốn sang nước Lỗ.

Ấy vật, những kẻ thấy xa hiểu rộng bao giờ cũng không chú ý đến cái lợi nhất thời mà bỏ cái lợi to tác về sau.

Quản Di Ngô về điểm này tuy không bằng Thúc Nha, nhưng cũng còn có con mắt tinh đời hơn kẻ khác nhiều.

Thời nay, thiếu gì người chỉ biết có cái địa vị trước mắt mà không thấy cái nguy hại về sau. Mỗi khi vớ được một địa vị gì tưởng đó là cái ngôi vĩnh viễn, họ có biết đâu cái địa vị ấy nền xây trên cát bụi thì nó sẽ xụp đổ không lâu.

Gặp thời nào xuôi theo thời nấy. Gió chiều nào cờ phất theo chiều ấy, đó chỉ là những kẻ nịnh bợ, xu thời, kiếm ăn, đâu phải là những nhà chính trị, những kẻ yêu nước thương dân.